مهر بررسی كرد؛
نقشه اقتصادی ایران و چین
به گزارش لباس نو، باآنکه تجارت ایران و چین رقم ۵۰ میلیارد دلار را هم تجربه کرده است اما در سال های اخیر این رقم به محدوده ۲۰ میلیارد دلار رسیده که نیاز است تدابیری برای دستیابی به ارقامی بالاتر اندیشیده شود.
به گزارش لباس نو به نقل از مهر، کشور چین از سالهای دور جزو شرکای راهبردی ایران در حوزه های سیاسی و امنیتی محسوب می شود؛ در حوزه اقتصادی هم باآنکه چین بعنوان بزرگ ترین اقتصاد کالا محور جهان طی سالهای گذشته به صورت ثابت در بالای جدول تجارت با ایران قرار داشته و حتی در اوج سالهای تحریم اصلی ترین شریک تجاری ایران باقی مانده است اما با عنایت به ظرفیت ها و قرابت سیاسی طرفین، زمینه برای توسعه هر چه بیشتر تجارت دو کشور وجود دارد.
اقتصاد چین
چین در طول تاریخ همواره جزو بزرگ ترین اقتصادهای دنیا محسوب می شد و طبق برآوردهای انجام شده در سالهای معاصر هم تبدیل به پرسرعت ترین اقتصاد بزرگ دنیا شده است، بشکلی که در طول ۳۰ سال قبل به صورت میانگین سالانه ۱۰ درصد رشد را تجربه کرده و همواره دومین اقتصاد بزرگ دنیا بوده است؛ ازاین رو با عنایت به وضعیت تولید ناخالص داخلی این کشور که حتی در سال ۲۰۱۷ رتبه نخست را از آن خود کرد، از جایگاه قابل توجهی در اقتصاد بین المللی و زنجیره های ارزش جهانی برخوردار می باشد.
بررسی آخرین آمار از وضعیت اقتصاد چین هم حکایت از آن دارد که تولید ناخالص داخلی این کشور در سال ۲۰۲۲ میلادی از ۱۲۰ تریلیون یوان (۱۷.۴ تریلیون دلار) فراتر رفته و در این سال اقتصاد حداقل ۴.۴ درصد رشد کرده است. تولید ناخالص داخلی چین در سال ۲۰۲۰ معادل ۱۰۰ تریلیون یوان و در سال ۲۰۲۱ هم معادل ۱۱۰ تریلیون یوان بوده است.
سرمایه گذاری چین
چین تقریبا با تمامی کشورهای دنیا روابط تجاری مستقیم و غیرمستقیم دارد و شریک اول تجاری حدود ۱۲۰ کشور است. بشکلی که کالاهای چینی در خیلی از کشورها مورد استفاده قرار می گیرد.
در این بین نکته مهم تر در مورد وضعیت سرمایه گذاری این کشور است؛ بررسی آخرین آمارها حکایت از آن دارد که باآنکه به علت اتخاذ برخی سیاست ها بنظر می رسید فرار سرمایه در این کشور به صورت محسوسی رخ دهد اما سرمایه گذاری مستقیم خارجی در سرزمین اصلی چین در ۱۰ ماهه اول سال ۲۰۲۲ با افزایش ۱۷.۴ درصدی در مقایسه با مدت مشابه سال قبلی به ۱۶۸.۳ میلیارد دلار رسیده است. سرمایه گذاری مستقیم خارجی در چین در سال ۲۰۲۱ هم نسبت به سال قبل ۱۴.۹ درصد افزایش داشته است.
همچنین میزان سرمایه گذاری چین در در قسمت های مختلف کشورهای دیگر هم در سال ۲۰۲۲ میلادی، ۹۸۵ میلیارد و ۳۷۰ میلیون یوان بوده است که در مقایسه با سال ۲۰۲۱ میلادی ۵.۲ درصد افزایش پیدا کرده است. در این میان، سرمایه گذاری مستقیم مالی ۷۸۵ میلیارد و ۹۴۰ میلیون یوان بود که در مقایسه با دوره مشابه سال پیش از آن ۷.۲ درصد رشد کرده است.
سرمایه گذاری چین در ایران
با توجه به حجم اقتصاد چین و برقراری روابط حسنه میان ایران و این کشور بنظر می رسید که در طول سنوات گذشته میزان سرمایه گذاری چین در ایران هم راستا با روابط سیاسی پیش رود که البته در این خصوص دو کشور برای تعمیق روابط تجاری مبادرت به امضای سند همکاری ۲۵ ساله به ارزش ۴۰۰ میلیارد دلار کردند اما به اعتقاد کارشناسان، با عنایت به ۲۵ ساله بودن این سند، ۴۰۰ میلیارد دلار در طول ۲۵ سال عدد ناچیزی است و نه برای ایران و نه برای چین عدد بزرگی محسوب نمی گردد.
از سوی دیگر چینی ها در دو سال قبل حدود ۲۲۷ میلیون دلار در ایران سرمایه گزاری نموده بودند که این رقم حالا به حدود ۱۸۵ میلیون دلار کاسته شده است. در این رابطه علی فکری رئیس سازمان سرمایه گذاری و کمک های فنی و اقتصادی می گوید تعداد سرمایه گذاری های مصوب و معتبر چین در ایران از آغاز دولت سیزدهم تابحال ۲۵ طرح به ارزش ۱۸۵ میلیون دلار بوده است که ۲۱ طرح در قسمت صنعت، دو طرح در قسمت معدن، یک طرح در قسمت خدمات و یک طرح هم در قسمت کشاورزی بوده است.
بر همین اساس، در یک سال و سه ماه گذشته بعد از روسیه، کشور امارات بعنوان دومین کشور، ترکیه سومین کشور و چین چهارمین کشور و افغانستان پنجمین کشور سرمایه گذار در ایران بوده اند.
چین، شریک اول تجاری ایران
نقطه دیگر روابط اقتصادی ایران و چین به بخش تجارت (غیر از نفت) مربوط می شود؛ در این عرصه هم باآنکه انتظارها بیشتر از ارقام فعلی است و گفته می شود که دو کشور ظرفیت تجارت ۶۰ میلیارد دلاری را دارند و حتی در سال ۲۰۱۴ هم معادل ۵۱ میلیارد دلار مبادلات تجاری داشتند اما هم اکنون هم حتی با نصف شدن تجارت میان دو کشور، همچنان چین از اصلی ترین شرکای تجاری کشور محسوب می شود؛ بگونه ای که در بین شرکای اصلی تجاری ایران جایگاه چین بسیار بالاست و همچنان شریک اول تجاری ایران در قسمت صادرات و در بعضی از سال ها واردات به حساب می آید.
همچنین اخیراً سرکنسولگری چین در بندرعباس افتتاح شده که می تواند نقش ارزشمند ای در توسعه مراودات دو کشور و تعمیق همکاریهای دوجانبه چین با جنوب ایران داشته باشد.
از سویی دیگر، کارشناسان اقتصادی تاکید می کنند که با ایجاد روش هایی مانند کنسرسیوم های صادراتی میتوان قدرت صادراتی کشور را افزایش داده و بخش مهمی از محصولات مورد نیاز بازار چین را تأمین کرد.
تجارت ۲۵.۳ میلیارد دلاری ایران و چین در ۱۰ ماهه ۱۴۰۱
بررسی آخرین آمارهای گمرک ایران هم حکایت از آن دارد که مجموع تجارت ایران با چین طی ۱۰ ماهه نخست سال ۱۴۰۱ معادل ۲۹.۲ میلیون تن کالا به ارزش ۲۵.۳ میلیارد دلار بوده است؛ یعنی تجارت با چین جلوتر از امارات با ۱۹.۸ میلیارد دلار، ترکیه با ۱۱.۷ میلیارد دلار و عراق با ۹ میلیارد دلار قرار دارد و این کشور را تبدیل به صدرنشین جدول تجارت خارجی ایران کرده است.
صادرات به چین در ۱۰ ماهه سال جاری معادل ۱۲ میلیارد و ۸۰۶ میلیون و واردات از چین هم معادل ۱۲ میلیارد و ۶۹۸ میلیون دلار بوده است که به ترتیب رشد ۱۰ و ۳۳ درصدی را نشان داده است.
بازارهای پربازده برای تجار ایرانی
عمده کالاهای صادراتی (غیرنفتی) به چین شامل مواد معدنی، مشتقات پترو پالایشگاهی، مصالح ساختمانی، قیر و محصولات فولادی، آهنی و سایر فلزات نیمه ساخته، محصولات شیلاتی، غذایی، خشکبار و زعفران، لاستیک، چرم، کیف، لوازم و محصولات نیمه صنعتی، شیمیایی، الکتریکی، محصولات شیشه و آئینه، پارچه و … است.
البته بررسی ها نشان داده است که پسته، زعفران، صنایع دستی و چرم در بازارهای چین بیشتر مورد استقبال قرار گرفته اند. اخیراً هم برای صادرات بعضی از محصولات کشاورزی و لبنی تفاهمنامه هایی میان دو کشور امضا شده است.
همچنین روغن های صنعتی، کود، دارو، ماشین آلات، لوازم الکترونیکی، محصولات فولادی، پارچه، لاستیک، لوازم و قطعات خودرو، کاغذ و مقوا و محصولات غذایی و نهاده ها عمده کالاهای وارداتی از چین هستند.
نقش سازمان شانگهای در خنثی سازی تحریم ها
با توجه به اهمیت نقش اتحادیه ها، مجامع و پیمان های بین المللی در توسعه تجارت، ایران از ۲۶ شهریورماه ۱۴۰۰ بعنوان عضو رسمی سازمان همکاریهای شانگهای درآمد؛ کشورهای عضو این سازمان یک سوم جمعیت جهان را می سازند و هم اکنون هند، قزاقستان، چین، قرقیزستان، پاکستان، روسیه، تاجیکستان و ازبکستان اعضای اصلی و کشورهای افغانستان، بلاروس و مغولستان بعنوان عضو ناظر و جمهوری آذربایجان، ارمنستان، پادشاهی کامبوج، نپال، ترکیه و سریلانکا هم از شرکای گفت وگوی این سازمان محسوب می شوند.
نکته قابل توجه در مورد سازمان شانگهای آنکه طبق آمار در سال ۲۰۲۲ میلادی سهم دلار از تجارت دوجانبه چین و روسیه کاسته شده و از ۹۰ درصد سال ۲۰۱۵ به ۴۶ درصد در سال ۲۰۲۲ رسیده است؛ همینطور سهم یورو به ۳۰ درصد و سهم ارزهای ملی هم به ۲۴ درصد رسیده است. ازاین رو عضویت ایران در شانگهای می تواند در خنثی سازی تحریم ها و مقابله با یکجانبه گرایی آمریکا و دلار زدایی تاثیر بسزایی بگذارد.
از سویی دیگر کارشناسان معتقدند که با عنایت به سهم ۷۰ درصدی چین از حجم اقتصاد این سازمان، پیگیری اجرای تفاهمنامه همکاریهای ۲۵ ساله ایران و چین از راه ایجاد پروژه های درون سازمانی شانگهای می تواند به توسعه تجارت کمک محسوسی کند. لزوم تضمین امنیت
آنطور که کارشناسان تاکید می کنند در صورت برداشته شدن تحریم ها که بزرگترین مانع تجاری چین و ایران به حساب می آید می توانیم بار دیگر ارزش مبادلات اقتصادی دو کشور را به صورت قابل ملاحظه ای افزایش دهیم.
از سویی دیگر هم به علت گستردگی شرکای تجاری چین و تمایل کشورهای مختلف برای توسعه روابط با آن، نکته قابل توجه در تجارت با چین توجه به نیازهای این کشور و تضمین امنیت تجارت و سرمایه گذاری است.
مجیدرضا حریری رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و چین در این ارتباط می گوید: امروز اقتصاد چین و شرکتهای بزرگ فعال در آن با نقاط مختلف دنیا کار می کنند و سطح گسترده ای از همکاری را فراهم نموده اند. برای سرمایه گذاری احتیاج به امنیت و تضمین شرایط است و با عنایت به تحریم هایی که اقتصاد ایران در سالهای گذشته آنرا تجربه کرده، بعضی از شرکتهای چینی می ترسند که در صورت ورود به ایران با محدودیت مواجه شوند. در صورتیکه ما امنیت سرمایه گذاری را تأمین نماییم، اساسا شرکتهای چینی هم به حضور در ایران علاقه نشان خواهند داد. البته بنا نیست که در این عرصه انحصار ایجاد شود و در صورت فراهم شدن شرایط، از دیگر کشورها هم امکان جذب سرمایه خواهیم داشت؛ اما هم اکنون همانطور که اروپایی ها محدودیت هایی دارند، اساسا نگرانی برای شرکتهای چینی هم وجود دارد.
به گفته وی، همکاری با ایران برای چین یک مبحث مهم می باشد و ما همواره جزو تأمین کنندگان اصلی انرژی چین بوده ایم. در صورتیکه مقدمات لازم فراهم نشود، ما برخی فرصت ها را از دست می دهیم اما این به معنای کنار گذاشتن ایران از جانب چینی ها نخواهد بود و در صورت فراهم شدن شرایط، امکان رشد جدی همکاری و سرمایه گذاری جدید وجود خواهد داشت.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب