گزارش،
فرسایش ربایش آسایش خاک
لباس نو: لرستان یکی از چالش های جدی خاک در لرستان، فرسایش بیش از اندازه بوده و زنگ خطر را برای این بستر حیات ایجاد کرده است.
خاک یکی از مهم ترین عوامل تولید است که در زندگی اقتصادی و اجتماعی انسان تاثیر بسیار دارد ولی در سالهای اخیر، فرسایش خاک و تولید رسوب به خاطر اثرات اقتصادی و زیست محیطی آن یکی از مهم ترین مشکلات حوضه های آبخیز ایران و لرستان است.
افزایش هدررفت منابع خاک در حوضه های آبخیز لرستان، چالشی مداوم است که با افزایش جمعیت و فشار وارده بر منابع طبیعی، کشت و کارهای ناپایدار در خاک ها و اراضی شیب دار، باعث کاهش تولید در اراضی می شود.
در این بین به علت توپوگرافی لرستان فرسایش خاک از متوسط جهانی بیشتر است.
فرسایش خاک در بعضی مناطق لرستان ۲ برابر میانگین کشوری گزارش شده است
در این خصوص شیرزاد نجفی، مدیرکل سابق منابع طبیعی و آبخیزداری لرستان اظهار داشت: در لرستان به دلیل کوهستانی بودن، توپوگرافی، شیب بالای استان و سازندهای حساس به فرسایش، در بعضی از نقاط مانند کوهدشت و پلدختر فرسایش خاک ۲ برابر میانگین کشوری گزارش شده است.
نجفی فرسایش خاک، فرونشست، زمین لغزش، خشکسالی، کمبود آب و افت آب چاه های عمیق در استان را درحال گسترش دانست و اظهار داشت: با اجرای عملیات آبخیزداری در هر هکتار، ۵۳۰ مترمکعب آب در مناطق استان ذخیره و بین ۲ تا ۹ تن در هکتار کنترل فرسایش خاک را خواهیم داشت که سوای این، افزایش تولید علوفه، ۴۲ تن ترسیب کربن در هر هکتار، کاهش سیل و... از دیگر مزیت های اجرایی عملیات آبخیزداری و آبخوان داری است.
نجفی با اشاره به اینکه بخش اعظمی از استان سیل خیز بوده و سیل گذشته خسارات زیادی به زیرساخت های لرستان وارد کرده است، خاطرنشان کرد: در بعضی از مناطق استان هر ساله بیشتر از ۲۰ تن در هکتار فرسایش خاک رخ می دهد که تنها با اقدامات آبخیزداری میتوان آنرا مدیریت و تا حد زیادی کم کرد.
کشت دیم در اراضی شیبدار فرسایش آبی و خاکی به دنبال خواهد داشت
فرزاد ویسانلو، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بروجرد نیز کشت دیم در اراضی شیبدار را عامل فرسایش در لرستان دانست.
وی اظهار داشت: کشت دیم در اراضی شیبدار فرسایش آبی و خاکی خیلی زیادی را به دنبال خواهد داشت.
این دکترای تخصصی مهندسی منابع طبیعی اظهار نمود: اظهار داشت: کشاورزی در این اراضی معمولاً همراه با شخم در جهت شیب و به صورت عمودی است که بمحض نخستین بارندگی خاک شسته می شود و در مناطق پایین دست تبدیل به آبرفت می شود.
ویسانلو افزود: در اثر این فرسایش زمین مرغوب بالادست نابود می شود و هم زمینهای کشاورزی پایین دست براثر ته نشینی رسوبات، محصول دهی کشاورزی آنان کاسته می شود.
این عضو هیئت علمی دانشگاه اذعان کرد: برخی کشاورزان متوجه نیستند این تغییر کاربری تیشه به ریشه کشاورزی در پایین دست می زند.
وی اضافه کرد: تبدیل اراضی منابع طبیعی به کشاورزی از قدیم الایام مدنظر روستاییان بوده و این دست اندازی را سالهای سال است که انجام می دهند.
خاک ورزی دلیل تخریب خاک
در این رابطه افسانه عالی نژادیان، عضو هیات علمی گروه علوم و مهندسی خاک دانشگاه لرستان نیز خاکورزی را مسئول تخریب خاک می داند.
وی اظهار داشت: عملیات شدید خاکورزی سبب افزایش فرسایش باد و آب و تخریب ساختمان خاک می شود، بنابراین، برای حفظ خاک به کاهش عملیات خاکورزی نیاز است.
عالی نژادیان با اشاره به اینکه کشاورزی حفاظتی شامل نگهداری بقایای گیاهی در سطح خاک، تناوب زراعی و کنترل عبور و مرور وسایل و ماشین های کشاورزی است، خاطرنشان کرد: در واقع کشاورزی حفاظتی راهکاری برای حفظ و اصلاح منابع کشاورزی با هدف افزایش تولید و پایداری محصول همراه با حفظ محیط زیست است که در این روش به جای استفاده از روش های خاک ورزی رایج و سنتی، از خاک ورزی حفاظتی Conservation tillage، (بدون خاک ورز Zero/No tillage یا انواع خاک ورزی حداقلی) استفاده می شود، به این معنا که زیر و رو شدن خاک در این روش مثل سیستم رایج خاک ورزی نبوده و دست کم ۳۰ درصد بقایای محصول قبلی در سطح خاک مزرعه حفظ می شود.
عضو هیات علمی گروه علوم و مهندسی خاک دانشگاه لرستان افزود: از مزایای دیگر این روش کشاورزی، کاهش فشردگی خاک، افزایش ضریب نگهداری رطوبت در خاک، افزایش مواد آلی خاک، پیشگیری از فرسایش، کاهش تبخیر، جلوگیری از به هم خوردن ساختمان خاک و همینطور اصلاح آن، افزایش کارآیی مصرف آب، تنظیم pH و EC و در نهایت پشتیبانی از جاندارن ریز و درشت خاکزی است.
شخم زدن در جهت شیب، عامل فرسایش خاک در لرستان
علی سالاروند، مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان نیز در این رابطه به ایسنا اظهار داشت: فرسایش خاک و مشکلاتی که در استان در این بخش داریم در ارتباط با شخم زدن در جهت شیب است.
وی اضافه کرد: در همه شهرستان های استان این مورد به وضوح دیده می شود و بیشتر فرسایش ما برای این مورد است.
سالاروند افزود: ما خاک را سست کرده ایم، در جهت خلاف شیب و شیب های بالای ۱۲ درصد یا بالای ۱۵ درصد متأسفانه با عدم نظارت آنرا شخم می زنیم که عاملی برای فرسایش خاک است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان خاطرنشان کرد: در مناطق حفاظت شده اگر غیر مجاز چنین موردی مشاهده شود سریعاً خلع ید کرده و به مراجع قضایی شکایت و سریعاً افراد را خلع ید می نماییم.
این مسئول اظهار داشت: در مناطق حفاظت شده فرسایش خاک نداریم ولی گاهی در دریاچه گهر و بالادست دریاچه گاها مشاهده مشاهده می شود.
سالاروند با اشاره به اینکه در مناطق حفاظت شده احتیاج به طرح آبخیزداری داریم، اظهار داشت: با منابع طبیعی نیز صحبت کردیم که جلوی فرسایش، حرکت شن ها و خاک را به پایین دست بگیریم. یک سری کارهای آبخیزداری قبلاً انجام داده اند و مبحث را در دستور کار داریم.
وی اظهار داشت: اعتبارات ملی خودمان نیز خیلی محدود است ولی اهتمام می نماییم در بحث پیشگیری از فرسایش خاک آنرا هزینه نماییم.
تخریب یک میلی متر خاک در سال به معنای از بین رفتن ۷۵ کیلوگرم ازت است
همچنین سیما محمدی، عضو هیات علمی گروه علوم و مهندسی خاک دانشگاه لرستان میزان فرسایش خاک در استان را معادل ۲۵ تن در هکتار عنوان نمود و ضمن اشاره به این که این میزان فرسایش که حدودا دو برابر متوسط کل کشور و حدود پنج برابر متوسط جهانی است، خاطرنشان کرد: این رقم نسبت به متوسط دنیا بسیار بالاست.
وی بیان نمود: فرسایش خاک به طرق مختلف سبب پیشگیری از توسعه کشاورزی پایدار می شود که در این خصوص میتوان به خسارات سالانه ناشی از تخریب اراضی کشاورزی و منابع طبیعی، افت شدید سطح آب سفره های زیرزمینی، فرسایش شدید اراضی حاشیه رودخانه های فصلی و دایمی استان، خسارت سیل، زمین لغزش، پر شدن مخازن سدها از گل و ایجاد رسوبات در آبراه ها، کاهش عملکرد در سیستم کشت آبی و فقیر کردن خانوارهای زارع با کاهش در عملکرد محصولات، آلودگی آب رودخانه ها و دریاچه ها، از دست دادن تنوع زیستی، شیوع آفات و بیماری ها و برهم خوردن تعادل طبیعی اشاره نمود.
عضو هیات علمی گروه علوم و مهندسی خاک دانشگاه لرستان اضافه کرد: ارزیابی شده تخریب یک میلی متر خاک در سال به معنای از بین رفتن ۷۵ کیلوگرم ازت، ۲۴ کیلوگرم فسفر و هشت کیلوگرم پتاس در هر هکتار زمین زراعی است و این در حالیست که سالانه هزینه های زیادی برای جبران خسارات ناشی از فرسایش خاک می شود که بالغ بر میلیاردها ریال در سال تخمین زده شده است.
وی اضافه کرد: با عنایت به جدی بودن مشکلات فرسایش و لزوم بهبود حاصلخیزی خاک، انجام اقدامات حفاظتی خاک در جهت حرکت در جهت کشاورزی پایدار و حفظ کمیت و کیفیت منابع آب و خاک بعنوان مهم ترین بستر تولید محصولات کشاورزی و عامل پیشگیری از مهاجرت روستاییان ضروریست و بر این اساس ضرورت توجه به محافظت از منابع آب و خاک اهمیت می یابد.
۲۰ متر فرونشست زمین در دشت کوهدشت و رومشکان
مهدی پازوکی، مدیرکل مدیریت بحران استانداری لرستان نیز به ایسنا اظهار داشت: بحث فرسایش خاک لرستان در سازمان زمین شناسی درحال مطالعه است.
وی افزود: بحث رانش در کنار فرسایش خاک لرستان نیز درحال مطالعه بوده و نتایج آن به ما داده خواهد شد.
پازوکی اضافه کرد: بیشترین رانش زمین و فرسایش خاک در لرستان در ارتباط با شهرستان های کوهدشت، رومشکان و نورآباد است که مطالعه این مورد نیز در حال انجام می باشد می دهند.
این مسئول با اشاره به اینکه این شهرستان ها جز پهنه پرخطر و قرمز اعلام شده اند، اظهار داشت: فرونشست زمین در دشت کوهدشت و رومشکان تا ۲۰ متر اعلام شده و احتمالا به علت بحث افت آب های زیرزمینی است.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری لرستان خاطرنشان کرد: متأسفانه طی سنوات قبل بحث آبخیزداری و آبخوان داری را خیلی انجام ندادیم و دلیل آن بنا به قول دست اندرکاران این کار کمبود اعتبار بود.
وی بیان نمود: مهم ترین عامل پیشگیری از فرسایش خاک، آبخیزداری است که باید در استان لرستان بیشتر از پیش به آن پرداخته شود.
به گزارش لباس نو به نقل از ایسنا، اگر فرسایش خاک با همین سرعت در لرستان صورت گیرد، اقتصاد غالب لرستان که بر پایه کشاورزی بنا شده به مخاطره شدید افتاده و برای پیشگیری از این مورد باید طرح های کنترل فرسایش خاک به سرعت در استان انجام شوند.
منبع: لباس نو
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب