در نشست بررسی دیپلماسی اقتصادی در دولت سیزدهم مطرح شد؛
باید به جای تمرکز بر رفع تحریم بدنبال بی اثر کردن تحریم باشیم
به گزارش لباس نو کارشناس اقتصادی اظهار داشت: یکی از مسائل جدی تحریم ها اثرگذاری آنها بر روی سیستم مالی و تراکنش های کشور است و اگر بتوانیم سیستم بانکی کشور را از نظارت های امریکا رها نماییم تحریم ها خنثی می شود.
به گزارش لباس نو به نقل از بسیج دانشجویی دانشگاه امام صادق (ع)، نشست تخصصی «بررسی دیپلماسی اقتصادی در دولت سیزدهم» به همت واحد جهاد اقتصادی بسیج دانشجویی دانشگاه امام صادق (ع) برگزار گردید. در این جلسه سعید داغینه کارشناس دیپلماسی اقتصادی، با تکیه بر جایگاه دیپلماسی اقتصادی در اقتصاد کشور اظهار داشت: تحریم ها یک سیر پیشرفت چهل ساله دارند و ما حالا با پیشرفته ترین تحریم ها که با عنوان تحریم های ثانویه شناخته می شوند مواجه هستیم. در واقع تحریم دارای دو قسمت است: اول قدرت تحریم کننده و دوم نقاط ضعف کشور تحریم شونده.
باید بتوانیم از راه طراحی سبد درامدی متنوع کشور را از وابستگی به نفت خارج نماییم و به درآمدهای دیگری متکی شویم
وی افزود: در اواخر دهه هشتاد و اوایل دهه نود شاهد بودیم که اقتصاد نفت محور ایران با چرخه دلار نفتی در مقابل کالا اداره می شد. در آن زمان آمریکا با استفاده از قدرتی که به واسطه سلطه دلار بر بازار نفت، در اختیار داشت تراکنش های بانکی ایران را مسدود کرده و از سویی دیگر به خریداران نفت ایران فشار وارد کرد تا نیازهای خویش را از راه دیگر کشورها برطرف کند. این سبب شد که یک شوک به اقتصاد ایران وارد شود و ما در سال نود یک تورم کوتاه مدت قابل توجه را تجربه کردیم. در نتیجه متوجه شدیم که اثرگذاری تحریم به نقاط ضعف ما هم بستگی دارد. کشور ما، کشوری است که اگر نفت نفروشد گرفتار مشکل می شود و در سالهای اخیر از راه شبکه های پوششی و صرافیهای پوششی توانسته کار خویش را جلو ببرد و پول نفت به کشور بازگشته است. اما این کافی نیست و ایران باید تجارت خارجی قوی داشته باشد برای مثال آمریکا بندر چابهار را از تحریم ها مستثنی می کند و علت آن نیاز کشور افغانستان اعلام می شود. همچنین صادرات انرژی به عراق هم مستثنی شد. پس ما باید تجارت خارجی خویش را خصوصاً با کشورهای همسایه قوی نماییم و ابزار این کار دیپلماسی اقتصادی می باشد.
چرا در دیپلماسی اقتصادی عقب ماندیم؟
این کارشناس اقتصادی در ارتباط با بالاتر بردن سطح دیپلماسی کشور اظهار داشت: برای بهبود دیپلماسی اقتصادی اولاً سطح خود دیپلماسی ما باید بالا بیاید. رهبری در در دولت قبل گفتند که اقتصاد را معطل مساله هسته ای و برجام نکنید اما امروز می گویند که سیاست خارجه را معطل مساله هسته ای نکنید. چرا ایشان بارها بر روی این نکته تاکید می کنند؟ چرا بارها گفته اند خنثی سازی تحریم را در اولویت قرار دهید نه رفع تحریم را؟ چرا بارها گفته اند به طرف غربی اعتماد و کشور را معطل توافق نکنید؟ در واقع این برمی گردد به تحولات سالهای ۹۰-۸۹ که برای نخستین بار کشورمان با تحریم های فلج کننده روبرو شد. در آن زمان آمادگی لازم برای این رویارویی را نداشتیم و علت آن هم وابستگی اقتصاد ما به نفت بود. ایران از قبل، این آمادگی را در خود ایجاد نکرده بود و همینطور حرکات دشمن را به خوبی رصد نمی کرد و در مقابل آن واکنش های مناسبی نداشت.
هر وقت به سمت تطابق شرایط با تحریم می رویم و هر وقت به سمت خودسازی برای مقابله با تحریم می رویم، پالس مذاکره می آید
وی اضافه کرد: در همان زمان در بین نخبگان سیاسی کشور دو رویکرد به وجود آمد رویکرد اول مذاکره و امتیاز دادن برای لغو تحریم و رویکرد دوم مقاوم سازی اقتصاد در مقابل شوک های بیرونی بود. حال چرا رویکرد اول پیروز شد؟ رویکرد اول برآمده از نظریه توسعه بود همان نظریه که سعادت کشور را در گرو توسعه پول و سرمایه و تکنولوژی و… می داند و اعتقاد دارد این پول و سرمایه و تکنولوژی باید از غرب آورده شود. نتیجه این نظریه می شود همان رویکرد اول، که باید انعطاف به خرج دهیم و با غربی ها معامله نماییم. در همان سالهای ۸۹ و ۹۰ از دو طریق مذاکرات انجام می شد یکی ۱+۵ که آقای جلیلی مسئول آن بود، و دیگری مذاکرات مسقط عمان که مذاکرات دوجانبه میان آمریکا و ایران بود و آقایانی همچون ولایتی و لاریجانی مسئولیت این مذاکرات را بر عهده داشتند. دولت اوباما از راه مسقط برای ایران پالس مذاکره ارسال می کرد و آمادگی خویش را برای مذاکره اعلام می کرد. این رفتار آمریکا سبب شد که نخبگان سیاسی در کشور بگویند که دولت اوباما نسبت به قبل نرمش نشان داده است و ما نباید این فرصت را از دست بدهیم و در نتیجه رویکرد اول در کشور غالب شد. اما این رویکرد و این مسیر آفتی داشت. آفت این مسیر این بود که برای ایران مذاکره تبدیل به یک راهبرد شد درصورتی که مذاکره برای آمریکا تنها یک ابزار بود اما برای ایران تبدیل به یک راهبرد شده بود و کشورمان چاره همه مشکلات را در این مذاکره می دید. این رویکرد غلط نخبگان سیاسی در انتخابات ۹۲ اجتماعی سازی شد و یک مطالبه عمومی به وجود آمد و مردم متوقع شدند که دولت مذاکره کند وتحریم ها را بردارد و همین مطالبه عمومی و توقع عمومی یکی از دلایلی بود که ما در ماجرای برجام در مقابل آمریکا شکست خوردیم و آن چیزی که باید، عایدمان نشد.
موافق مذاکره برای رفع تحریم ها نیستیم
داغینه در ارتباط با آینده مذاکرات اظهار داشت: ما موافق مذاکره هستیم اما نه مذاکره برای رفع تحریم از جانب آمریکا چون که حالا تجربه داریم و می بینیم که این امر جواب نداده است. از زمانی که مذاکرات را با آمریکا شروع کردیم ۸۰۰ تحریم به تحریم های قبلی اضافه شده است و آمریکا به این راحتی ها این تحریم ها را لغو نمی نماید. الان هم در صحبت های دولت جدید آمریکا مشخص است که دولت بایدن تحریم های زمان ترامپ را لغو نمی نماید. آمریکا تحریم را به سادگی بر نمی دارد چونکه تحریم برای آمریکا یک ابزار است و یک اهرم فشار است در واقع آمریکا تحریم می کند برای مذاکره تا در مذاکره بتواند امتیاز بگیرد. بنابراین رهبری مرتباً تاکید می کنند که اقتصاد را معطل مذاکره نکنید. سیاست خارجه را معطل مساله هسته ای نکنید. در تجربه هایی که ما در مقابل آمریکا داشتیم در واقع هر وقت به سمت تطابق شرایط با تحریم می رویم و هر وقت به سمت خودسازی برای مقابله با تحریم می رویم، پالس مذاکره می آید و به ایران برای مذاکره فشار می آورند. چون که آمریکا نمی خواهد جمهوری اسلامی ایران در مقابل تحریم ها مقاوم شود می خواهد که تحریم همواره ابزاری برای شوک وارد کردن به اقتصاد ایران بماند. امروزه هم که در کنگره نمایندگان جمهوری خواه و دموکرات معتقدند که تیغ تحریم در زمان ترامپ کند شده و باید با مذاکرات با ایران و تحریم به اقتصاد ایران ضربه وارد کنند.
وی در پاسخ به این سؤال که آیا برخلاف دوران آقای احمدی نژاد، ما در دوران آقای خاتمی تجربه موفقی از مذاکرات نداشتیم اظهار داشت: درباره دوره آقای خاتمی توجه گردد که خیلی تحریم جدی نداشتیم، برای مثال در همین حد بوده است که یک شرکت ژاپنی پروژه ی سد سازی روی کارون را به خاطر فشار غرب لغو کند. بنابراین خیلی تحریم های جدی نداشتیم. بحث دوره اقای خاتمی از ۸۱ تا ۸۴ این بود که می خواستند پرونده ی هسته ای ایران را وارد شورای امنیت کنند و به دنباله ی آن ضد ایران قطعنامه صادر شود. که این سبب اعمال تحریم هایی هم می شد. پرونده که به دست آقای روحانی افتاد، ایشان شروع به ایجاد یک سری تعدیل ها در پرونده ی هسته ای کردند. در مدت بیست ماه فعالیتهای ما در عرصه هسته ای به شکل جدی متوقف گردید. همکاریهای ما با آژانس بسیار گسترده شد و دستورات آژانس اجرایی شد. غرب و امریکایی معتقد بودند برای همیشه باید این غنی سازی از بین برود. یعنی یک مساله ی موقت نباشد بلکه یک مساله کاملاً دائمی باشد. اقای روحانی در کتاب امنیت ملی مطرح می کند که سه کشور اروپایی که تحت تاثیر آمریکا بودند، برای ارسال پرونده ی ایران به شورای امنیت دست به کار شدند و پرونده ایران را به شورای امنیت ارجاع دادند. اما در دوران احمدی نژاد مساله ی اصلی ایران این بود که تحولات تحریمی را به خوبی رصد نمی کرد. اقتصاد ما شبیه به لیبی بود؛ شبیه به اقتصادهای تک محصولی بود. رهبری دهه ی شصت فرمودند ما باید کاری نماییم که هر وقت اراده کردیم بتوانیم در چاه نفت را ببندیم.
وی اضافه کرد: اقای برایان هوک مسئول میز تحریم ها در وزارت آمریکا، در سال ۲۰۱۹ گفته بود با وضعیتی که ایران در بودجه ی خودش دارد نمی تواند بودجه ی خودش را کاملاً محقق کند و اساسا به مشکل می خورد و برای جبران کسری بودجه دو راه دارد: اول پول چاپ کند که این منجر به تورم افسارگسیخته و افزایش نقدینگی می شود و دوم سازوکارهای مالیاتی را اصلاح نماید. اقای روحانی از راه چاپ پول کسری بودجه را جبران کرد، بنابراین معلوم است که تحریم های اقتصادی روی ضعف های ما سوار می شود.
تقویت اقتصاد کشور در مقابل تحریم
این کارشناس اقتصادی در پاسخ به این سؤال که حالا میزان تاثیر تحریم بر ناکامی های اقتصادی را چطور می بینید، اظهار داشت: اقای روحانی زمانی که روی کار آمد گفت مشکلات ما فقط ۲۰ درصد ریشه در تحریم دارد و مشکل در واقع عدم مشورت و سو مدیریت است. ولی در اواخر دولتش گفت تحریم ۷۵ درصد اثر دارد. برای یک اقتصاد قوی ۵ تا ۱۰ درصد تحریم امکان دارد اثر داشته باشد اما برای اقتصادهای ضعیف اساسا این اثر گذاری خیلی بیشتر خواهد بود.
وی در ادامه به تشریح برخی ضعف های مهم اقتصاد ما پرداخت: ایران یک سری ضعف ها مثل مساله ی بودجه که بودجه ی ما به نفت بسیار وابستگی دارد و یک سری خریداران مشخصی دارد و همینطور یک سری سازوکارهای مشخص دارد و به سادگی قابل تحریم است. در واقع ما باید بتوانیم از راه طراحی سبد درامدی متنوع کشور را از وابستگی به نفت خارج نماییم و به درآمدهای دیگری متکی شویم و یکی از این راه های درامدزایی تجارت با کشورهای همسایه است.
داغینه در انتها تصریح کرد: یکی از مسائل جدی تحریم ها اثرگذاری و فشار شدید آنها بر روی سیستم مالی و تراکنش های کشور است. اگر ما بتوانیم سیستم بانکی خویش را از نظارت های آمریکا رها نماییم و خود تجار و بانکها با نظارت دولت های طرفین با یکدیگر مبادله داشته باشند می توانیم تحریم ها را خنثی سازی نماییم.
منبع: لباس نو
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب